آیا هواداران همجنسگرا در جام جهانی فوتبال قطر در امان خواهند بود؟

شبکه خبری اس بی اس (SBS News) به قطر سفر کرد تا درباره مسائل حقوق بشری که بزرگترین مسابقات فوتبال جهان را که از 21 نوامبر آغاز می‌شود تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، تحقیق کند. تقریبا 12 سال پیش، قطر جهان را با به دست آوردن حق میزبانی بزرگترین مسابقات قهرمانی فوتبال جهان شوکه کرد. سپس سپ بلاتر، رئیس فیفا اعلام کرد که این کشور اولین کشور خاورمیانه خواهد بود که میزبان مسابقات در سال 2022 خواهد بود و استرالیا نیز در میان کشورهایی که نادیده گرفته می‌شود. استرالیا پس از صرف بیش از 40 میلیون دلار برای پیشنهاد خود، تنها یک رأی دریافت کرد. اما یک مشکل وجود داشت؛ سابقه قطر در زمینه حقوق بشر!

حقوق ال‌جی‌بی‌تی‌آی‌کیو پلاس (LGBTIQ+)

همجنسگرایی در قطر یک جرم جنایی محسوب می شود و مجازات حبس دارد – حتی در برخی شرایط اعدام. اما کمیته سازماندهی جام جهانی فوتبال امسال در قطر به  SBS News گفت که هواداران LGBTIQ+ در طول مسابقات با هیچ تبعیضی مواجه نخواهند شد. فاطما النعیمی، مدیر اجرایی ارتباطات در کمیته عالی تحویل و میراث این مسابقات، می‌گوید که قطر از زمان دریافت حق میزبانی حدود 600 رویداد بین‌المللی را سازماندهی کرده است و ادعا می‌کند که حتی یک مورد تبعیض وجود نداشته است. خانم النعیمی به SBS News گفت: «ما به همه اطمینان می‌دهیم که از حضور همه استقبال خواهد شد». «همه می‌توانند بیایند، از بازی‌ها لذت ببرند و از تیم‌هایشان حمایت کنند، فارغ از پیشینه، مذهب یا جنسیتشان».

اگرچه طرفداران چندان مطمئن نیستند. برای دومین جام جهانی پیاپی، جیمز کاردال علاقه‌ای به حضور ندارد. آقای کاردال، که رئیس فوتبال اعضای ال‌جی‌بی‌تی‌کیو استرالیا است، می‌گوید که «شرم‌آور» است که فیفا نسخه‌های متوالی مسابقات را به کشورهایی [روسیه و قطر] اعطا کرده است که به اعتقاد او نظرات «شرم‌آور و بد» نسبت به جامعه LGBTIQ+ دارند. او گفت: «با توجه به اینکه آن‌ها فوتبال را به عنوان بازی جهانی می‌نامند، این مسئله کاملاً ریاکارانه است.» پیش بینی می‌شود بیش از یک میلیون نفر برای جام جهانی فوتبال امسال به قطر سفر کنند. اما از 500 عضو فوتبال اعضای ال‌جی‌بی‌تی‌کیو استرالیا، این سفری است که حتی یکی از آن‌ها نخواهد رفت.

آقای کاردال گفت: «ما احساس نمی‌کنیم که جایی در این مسابقات داشته باشیم، در واقع احساس می‌کنیم از خود مسابقات حذف شده‌ایم.» «من فکر می‌کنم که عملکرد فیفا و قطر نیز بسیار ضعیف است.» فیفا، نهاد حاکم بر فوتبال جهان، همچنان مطمئن است که وعده‌های مربوط به حضور در این رقابت‌ها عملی می‌شود و اضافه می‌کند که هواداران می‌توانند پرچم‌های رنگین کمانی را در مسابقات به اهتزاز درآورند. جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا در اواخر ژوئن در مجمع اقتصادی قطر گفت: «ما تضمین‌های لازم را دریافت کرده‌ایم، همه مسئولان را آموزش می‌دهیم، دست در دست هم با دولت، با مقامات پلیس کار می‌کنیم.» ناصر الخوری، که رهبری نسل شگفت انگیز، یک بنیاد میراث اجتماعی و انسانی برای کمیته عالی تحویل و میراث مسابقات را بر عهده دارد، گفت که قطر از همسایگان خود پیشروتر بود، اما امیدوار است همه بازدیدکنندگان به فرهنگ و سنت‌های قطر احترام بگذارند. آقای الخوری به SBS News گفت: «ما می‌خواهیم به جهان نشان دهیم که به نوعی دولت مترقی در منطقه هستیم». «ما در حال مدرن شدن هستیم، اما به روش خودمان، به هویت، فرهنگ و ریشه‌هایمان پایبند هستیم».

پیام پیرامون فرهنگ پیرو پیام امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی است. هنگامی که اوایل سال جاری از او سوالی درباره حقوق بازدیدکنندگان جامعه LGBTIQ+ پرسیده شد، گفت: «ما از همه استقبال می‌کنیم، اما همچنین انتظار داریم و می‌خواهیم که مردم به فرهنگ ما احترام بگذارند.» اما راشا یونس، محقق برنامه حقوق همجنس‌گرایان، دوجنس‌گرایان و تراجنسیتی‌ها در دیده‌بان حقوق بشر، ماه گذشته در یکی از روزنامه‌های کانادایی نوشت: «اشاره دائمی قطر به «فرهنگ» برای انکار حقوق دگرباشان جنسی، مسئولیت را از سیستم‌های دولتی سواستفاده‌گر دور می‌کند». «فرهنگ» نباید به‌عنوان پوششی برای گفتمان‌ها، رویه‌ها و قوانینی که به‌طور مؤثر محتوای مربوط به گرایش جنسی و هویت جنسیتی را از حوزه عمومی حذف کرده‌اند، استفاده شود».

حقوق کارگر

زمانی که قطر در سال 2010 حق میزبانی را دریافت کرد، جمعیت این کشور تنها 1.85 میلیون نفر بود. از آن زمان به حدود 3 میلیون افزایش یافته است. مساحت کل کشور خلیج فارس تنها 11751 کیلومتر مربع است که آن را کوچکتر از سیدنی می‌کند. میزبانی جام جهانی فوتبال فرصتی بی‌سابقه برای قطر بود که اولین بار در جهان عرب رخ داد. نیاز به توسعه قابل توجهی با نیروی کار برای تطبیق داشت. هزاران مهاجر برای تکمیل کار به موقع فراخوانده شده‌اند، اما به گفته گروه‌های حقوق بشر، بسیاری از آن‌ها در حین کار کشته شده‌اند. نیکیتا وایت، محقق عفو بین‌الملل استرالیا می‌گوید که دقیقاً مشخص نیست چه تعداد کارگر در ساخت زیرساخت‌های مربوط به جام جهانی فوتبال جان باخته‌اند.

خانم وایت گفت: «متأسفانه قطر آماری از کارگران فوت شده منتشر نمی‌کند».
«آنچه ما می‌دانیم این است که هزاران نفر در کار جام جهانی جان خود را از دست داده‌اند و می‌دانیم که متأسفانه مرگ آن‌ها توسط مقامات قطری به درستی پیگیری نشده است». «اغلب آن‌ها مردان جوان و سالمی هستند و پس از ساعات طولانی کار در شرایط سخت و گرمای شدید می‌میرند، اما مرگ آنها طبیعی ثبت می‌شود». کمیته عالی تحویل و میراث مسابقات تایید می‌کند که مرگ و میر رخ داده است، اما می‌گوید که قطر اصلاحات قابل توجهی برای حمایت از حقوق کارگران انجام داده است، از جمله لغو سیستم کفاله (Kafala). 

این سیستم کارگران را به کارفرمای آن‌ها که مسئول ویزا و وضعیت قانونی کارگر بود، مرتبط می‌کرد. سازمان‌های حقوق بشری از این سیستم انتقاد کرده‌اند که کارفرمایان گذرنامه‌های کارگران را دست خود نگه می‌دارند. آقای الخوری گفت: «من نمی‌گویم که ما کامل هستیم.» «اما تحولات و تغییرات عمده‌ای در قوانین کار صورت گرفته که به نفع کارگران است.» سازمان عفو بین‌الملل از فیفا خواسته است که 440 میلیون دلار آمریکا (631 میلیون دلار) را برای جبران خسارت صدها هزار کارگر مهاجری که از نقض حقوق بشر رنج می‌برند، اختصاص دهد. آن‌ها [فیفا] قرار است از این جام جهانی 6 میلیارد دلار آمریکا [8.6 میلیارد دلار] درآمد کسب کنند. خانم وایت گفت، بنابراین 440 میلیون دلار یک قطره در اقیانوس است.

استرالیا هر سه بازی مرحله گروهی خود را برابر فرانسه، دانمارک و تونس در ورزشگاه الجنوب در الوکره برگزار خواهد کرد که حدود 20 دقیقه با ماشین از دوحه پایتخت قطر فاصله دارد. تیم‌ها، از جمله ساکروس (Socceroos)، در حال بررسی موضوع حقوق بشر در قطر با اتخاذ یک موضع جمعی هنگام شروع مسابقات در 21 نوامبر هستند.